Finansal sağlık kavramı; finansal sorumlulukları yerine getirirken varlık ve borçları doğru yöneterek, geleceğe ilişkin özgür ve güven dolu bir yaşam tarzı planlama yeteneğini ifade etmektedir.
Sektörde birçok uzman tarafından sağlığımızı korumak ve formda kalmak için yaptığımız diyetlere benzetilen finansal sağlık sürecinde önce teşhis konulur, sonrasında hedef belirlenir ve atılması gereken adımlar planlanır. Belirli dönemlerde, hedefe ulaşma ve başarı ölçmek için tekrar planlama yapılmaktadır. Bu süreçte en önemli etken ise disiplinli ve istikrarlı bir şekilde ilerlemektir.
Finansal olarak sağlıklı olmak için kişisel finans gözlemlerinizi yaparak başlamanız gerekmektedir. Gözlemin sağladığı farkındalık doğrultusunda kendinize, kısa ya da uzun vadeli hedefler belirlemeniz gerekir. Bu hedefler için adım attıktan sonra tekrar gözlem sürecine geçmeli, ne kadar mesafe kat ettiğini takip etmelisiniz. Bu adımlar doğrultusunda ilerlemeniz hedeflerinizi sağlamanıza yardımcı olacaktır. Bu noktada mühim olan ise bu süreci kararlı bir şekilde sürdürmek ve finansal sağlık durumunuzu bilinçli bir şekilde yönetebilmenizdir.
İyi ve mutlu bir yaşam için bedensel ve ruhsal sağlık kadar finansal sağlık da önem taşımaktadır. Finansal sağlık, ekonomik açıdan refah seviyesinin yüksekliğine ve dolayısı ile kişinin daha mutlu bir birey olmasına sebep olur. Kişi, ekonomik açıdan ne kadar özgür hissederse o derece stres ve benzeri duygular kişide azalmaktadır.
Finansal sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz bazı öneriler aşağıdaki gibidir;
- İlk Önce Kendinize Ödeme Yapın: Aylık ya da haftalık gelirinizin bir kısmını otomatik olarak hesaba aktarın. Sanki her ay ya da her hafta yapmanız gereken bir ödemeniz varmış gibi düşünerek kendiniz için birikim sağlayın.
- Alternatifleri Düşünün: Daha tutumlu olmak demek uzun vadede daha iyi bir finansal sağlık demektir. Bir şey almanız gerekiyor ise önce alternatifleri düşünmek size uzun vadede fayda sağlayacaktır. Örneğin; o ürünü kesinlikle satın almalı mısınız ya da daha ucuzunu alabilir misiniz düşünerek başlayabilirsiniz.
- Ekstra Gelir Edinin: Günümüz şartlarında oldukça zor olmasının yanı serbest çalışma yöntemleri ile ek iş elde etmek mevcuttur. Ekstra bir gelir kaynağı elde edemiyorsanız ise akıllı harcamalar ile tasarruf yaparak kazancınızdan birikim sağlayabilirsiniz.
- Hayatınızı Sadeleştirin: Daha sadece ve mütevazi bir yaşam tarzı kısa dönemde baktığınızda sizi mutsuz bir birey haline getirecek gibi görünse de uzun dönemde oldukça faydalı bir yöntemdir. Sabırlı olmak ve tasarruf sağlamak finansal sağlığı geleceğe yönelik olumlu etkilemektedir.
Para Ruh Sağlığını Nasıl Etkiler?
Mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olarak kullanılanı para, ekonomide kişinin özgürlüğünü belirleyen unsurlardan biri olarak varsayılır.
Ruh sağlığımızı belirleyen faktörler arasında zihinsel sağlığımız, fiziksel sağlığımız ve finansal sağlığımızın olduğundan söz etmiştik. Bu nedenle finansal sağlığın başını kişinin ekonomik özgürlüğünün çektiğini bilmemiz gerekmektedir. Kişi, yapacağı her türlü harcamalar, yatırım ve benzeri için belli bir miktarda ekonomik özgürlüğe ihtiyaç duyar. Ödenemeyen borçlar, borsada batırılan paralar gibi etkenler ise kişinin finansal sağlığını olumsuz etkiler.
Ruhsal sağlığın başını çeken etkenlerden biri olan stres, belki de en çok finansal sağlık ile bağlantılıdır. Kişinin ya da bir ailenin çektiği ekonomik sorunlar, kişiyi strese sokar, farklı gelir kaynağı arayışlarına girmesine sebep olur ve psikolojik olarak olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle kazanılan para, miktarına göre ruh sağlığını olumsuz ya da olumlu etkileyebilir.
Finansal Sağlık Nedir?
Birkaç yıldır yeni yeni ortaya çıkan bir kavram olan finansal sağlık, yapılan araştırmalar sonucu artan tüketim harcamaları neticesinde bireylerin finansal sağlığını koruyabilmek için gösterdikleri çaba olarak bilinmektedir.
Finansal sağlık, sadece paranın olması ya da olmaması gibi bir kavram olmaktan biraz uzaktır. Finansal sağlık, paranın miktarından daha çok paranın doğru yönetilip yönetilmemesi ile alakalı bir kavram demek mümkündür.
Bu doğrultuda finansal sağlığı; “bireylerin gelir düzeyleri, borç yönetim düzeyi, tasarruf eğilimleri, yatırım kararları ve finansal planlamaları sonucundaki mevcut ruh hali” şeklinde tanımlayabiliriz. Bireyler, zorunlu giderlerinden daha fazla gelir elde ediyorlarsa ve bu gelirin finansal planlamasını doğru yapılarsa ve süreci yönetebiliyorlar ise finansal açıdan sağlıklı bir durumdadırlar.
Bireylerin finansal sağlıklarının iyi olabilmesi için kişisel finanslarını yönetebilecek düzeyde finansal bilgiye sahip olmaları gerekmektedir. Aksi durumda gelir düzeyi çok yüksek olan bireyler bile tasarruflarını yanlış alanlarda değerlendirirlerse, finansal sağlık açısından olumsuz sonuçlar elde ederler.
Finansal Sağlık Elde Etmek için Ne Yapabilirsiniz?
Kişisel finansal sağlığınız için varlık-borç dengenizi farklı başlıklar altında analiz etmeniz oldukça önem taşımaktadır.
Finansal sağlığın pozitif göstergeleri arasında; dengeli günlük para yönetimi, finansal dalgalanmalar karşısında planlı davranmak ve uzun vadeli hedeflere ulaşma gibi etkenler yer almaktadır. Bütçemiz adına faydalı kararlar alabiliyorsak, toplumsal ilişkilerimizin, refah seviyemizin ve zihinsel sağlığımızın da pozitif etkilendiğini göstermektedir.
Bu doğrultuda finansal sağlık elde etmek için yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir;
- Birikim Potansiyeli: Birikim potansiyelini artırmanın ilk adımı olarak gelir gider dengenizi iyi seviyede tutmanız gerekmektedir. Birikim potansiyeli hesaplaması ana hatları ile ay sonunda gelirlerinizi giderlerinizden çıkardığınızda ne kadar artı seviyede kalabildiğinizi göstermektedir. Birikim potansiyelinizi artırmak için ise; yeni gelir kaynakları edinebilir, giderlerinizi düzenli olarak inceleyerek harcama planı oluşturabilir, geleceğe yönelik birikimler yapabilir ve kısa vadeli hedefler belirleyerek yakın zaman harcamalarınız için birikim yapabilirsiniz.
- Finansal Özgürlük: Finansal özgürlük kavramı günümüzde “özgürce para harcamak” şeklinde yanlış bir düşüncedir. Finansal özgürlük kavramı; herhangi bir geliriniz olmadığı durumda, hayatınızı ne kadar süre ile devam ettirebileceğinizi, yani finansal özgürlük skorunuzu göstermektedir. Likit varlıklarınızı, aylık ortalama giderlerine bölerek hesaplayabileceğiniz skoru, acil durum fonu olarak düşünebilirsiniz. Beklenmedik giderlere karşı hazırlıklı olmak, finansal sağlık değerlendirmesinde büyük öneme sahiptir.
- Varlık-Borç Dengesi: Günümüz büyük problemlerinden biri olan borçlanma durumu, finansal sağlığı büyük ölçüde tehdit eden unsurlardan biridir. Kişisel net değer analizi yapıldıktan sonra borçlar tekrar gözden geçirilmelidir.
- Sigorta Durumu: Herhangi beklenmedik bir duruma (kaza, hastalık ve benzeri) karşı ekonomik olarak hazır olabilmek açısından sigorta oranınız, sigortalı olup olmama durumunuz oldukça önem taşımaktadır. Sigortalı olmak, finansal sağlık skorunu pozitif yönde etkilemektedir.
Bu önerilerimizin yanı sıra;
- Bütçe Oluştur: Aylık harcamalarınızı gözden geçirerek gözlemleriniz doğrultusunda her ay harcayacağınız bütçeyi ön görün. Bu ön görme sonucu gelirinizin ne kadarını birikime yatırabileceğinizi belirleyin ve bu doğrultuda ekstra harcamalara birikiminizden bütçe ayırın.
- Harcama Alışkanlıklarını Değiştir: Harcama alışkanlıkları bireyden bireye değişiyor gibi görünse de insan psikolojisi pek çok bireyde aynı işlemektedir. Gördüğümüz ve beğenilen bir şeyi satın alma isteği, ihtiyaç dahilinde olan bir şeyi satın alırken en iyisini alma isteği ya da popüler olan bir şeyi satın alma isteği neredeyse pek çok bireyde aynı şekilde gözlemlenmektedir. Finansal sağlığınızın pozitif yönde etkilenmesi için ise daha planlı ilerlemeniz gerekmektedir. Finansal sağlığınız için ihtiyaçları acil olma durumlarına göre sıralamalı, lüzumsuz harcamalardan kaçınmalı ve tutumlu olmanız gerekmektedir.
- Tasarrufu Alışkanlık Haline Getir: Birikim yapmak için yapılması gereken en önemli faktörlerden biri de tasarruf yapmaktır. Aylık gelirinizin zorunlu giderleri dışında kalan kısmını iyi değerlendirmeli, finansal sağlığınız için elinizden geldiğince tasarrufa ayırmalı ve planlı ilerlemelisinizdir.
- Uzun Vadeli Düşün: Ekonomik pek çok konuda da olduğu gibi planlı ve sabırlı bir şekilde uzun vadeli düşünerek hareket etmeniz gerekmektedir. Kısa vadeli planlar sizi kısa vadede kurtaracağı gibi uzun vadeli planlar sizin geleceğinizi tasarlamanıza yardımcı olacaklardır.
İlginizi çekebilecek diğer blog yazılarımız:
