Yatırım fonu, yatırımcıların birikimlerinin yatırım araçlarında değerlendirilmek üzere bir havuz içerisinde toplanması ve profesyonel yöneticiler tarafından yönetilmesi esasına dayalı faaliyet gösteren yatırım aracıdır.

Yatırım fonları, halktan topladıkları paralar karşılığı hisse senedi, tahvil, bono gibi finansal araçlardan ve kıymetli madenlerden oluşan portföyleri yönetirler.

Her bir yatırımcı, fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını temsil eden “katılma belgesi”ni alarak fona ortak olur. Yatırım fonlarındaki katılma belgeleri, şirketlerin hisse senetlerine benzer. Nasıl yatırımcılar hisse senedi alarak şirketlere ortak olurlar ve o şirketler üzerinde hak sahibi olurlarsa, benzer şekilde yatırım fonlarında da katılma belgesi ile yatırım fonuna ortak olurlar.

Yatırım fonlarının değeri üç biçimde değişir:

1. Fonun portföyünde yer alan finansal araçlar değer kazanır. Fonun değeri her günün sonunda portföy yöneticisi tarafından hesaplanır. Portföydeki hisselerin ya da tahvillerin değerleri ortalama olarak artmışsa, fonun fiyatı yükselir.
2. Portföy yöneticisi, fonun portföyünde yer alan ve değeri artan finansal araçları satarak kar elde eder ve bu da fonun hanesine artı olarak yazılır.
3. Portföy yöneticisi, fonun portföyünde yer alan hisse senedi ve tahvilin vermiş olduğu kar payı ve faiz ödemesini alarak fona ekler. Bunu yaptığında fonun değeri artar.

 

Yatırım Fonu Nedir?

Yatırım fonu profesyonel yöneticiler tarafından yönetilir. Yöneticiler, yatırım fonunun kaynaklarını hisse senedi, devlet ya da özel sektör borçlanma araçları, altın ve diğer kıymetli madenler ile yabancı menkul kıymetler gibi sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak için kullanırlar. Tecrübeli ve profesyonel yöneticilerin hedefi, yatırım fonunu önceden belirlenmiş hedefler doğrultusunda yönlendirerek kâr elde etmektir. Fon yöneticileri bunu yaparken sınırları keskin şekilde belirlenmiş bazı yöntem ve kurallar ile hareket ederler.

Profesyonel yöneticiler tarafından yönetilen ve çok çeşitli finansal araçlara ulaşmanın daha kolay bir yolu olarak görebileceğimiz yatırım fonu, yatırımcılar için oldukça önem verilen yatırım araçları arasında yer almaktadırlar. Bunun nedeni ise; yatırım fonunun az bir miktar para ile çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmayı kolaylaştırması ile birlikte yatırım dünyasına yeni adım atan yatırımcılar için de kolay erişilebilir olmasıdır.

Yatırımcılar ortak oldukları yatırım fonunun kâr ya da zararından, ortak oldukları oranda kâr ya da zarar elde ederler. Katılma payları; yatırımcıların fon portföyüne kaç adet pay ile ortak olduğunu gösterir ve tıpkı hisse senetlerine benzer.

Katılma payı birim fiyatları, fon kurucusu tarafından günlük olarak hesaplanır ve katılma payı alış satışlarında bu fiyatlar kullanılır. Fon kurucusu, katılma payı birim pay fiyatlarını ise şu şekilde hesaplar;

İlk olarak yatırım fonunun portföyünde yer alan varlıkların işlem gördükleri, yani alınıp satıldıkları borsalarda oluşan fiyatlar göz önüne alınır ve bu doğrultuda fonun portföy değeri hesaplanır. Ardından ikinci adım olarak fonun portföy değerine alacaklar eklenirken borçlar çıkarılır. Bu doğrultuda fon toplam değerine ulaşır. Son adım olarak ise fonun toplam değeri, pay sayısına bölünerek birim katılma payı fiyatı belirlenir.

Bu hesaplama işlemlerinin yapıldığı sırada yatırım fonunun portföyünde yer alan varlıklardan elde edilen alım satım kazancı, faiz, temettü ve günlük değer artışları aynı gün fona gelir olarak eklenir ve katılma paylarının hesaplanan pay fiyatlarına dahil edilir. Böylece belirli bir tarihte fondan ayrılan bir yatırımcı ilgili güne kadar fonun kazancından ya da zararından kendi payına düşen miktarı almış olur. Bu işlem kârlı olduğu gibi riskte içerebilir.

Farklı Yatırım Fonu Türleri Nelerdir?

Yatırım fonları, uzmanlar tarafından karakteristik özelliklerine ve yatırım yapılan araçlara göre sınıflandırılmaktadır. Bu yatırım fonu türleri aşağıdaki gibidir;

Hisse Senedi Fonları

Portföyünde yaklaşık %80 oranında yerli ya da yabancı şirketlerin hisse senetlerini bulunduran fonlardır. Borsa İstanbul’da işlem gören şirket hisselerini portföyünde bulunduran fonlar, yerli hisse senedi fonlarıdır. Portföylerinde yoğun olarak yabancı hisse senetlerine yer veren yatırım fonları yabancı hisse senedi fonları olarak adlandırılır. Bir de portföyünde belirlenmiş bir endeks kapsamında yer alan hisse senetlerine, yine endeksteki ağırlıkları doğrultusunda yer veren hisse senedi fonları da bulunmaktadır. Bunlara endeks hisse fonları adı verilir. Bu ayrımda ilk iki tür (yerli ve yabancı hisse fonları) aktif yönetilirken, endeks hisse fonları pasif yönetilmektedir.

Borçlanma Araçları Fonları

Portföylerinde en az %80 oranında yerli ya da yabancı, kamu-özel sektör borçlanma araçlarının yer aldığı fonlardır. Aynı zamanda borçlanma araçları fonları ters repo da yapabilmektedirler.

Para Piyasası Fonları

Fon portföyündeki borçlanma araçlarının en uzun vadesi 184 gün olan, günlük ortalama vadesi de 45 günü geçmeyen likiditesi yüksek varlıklara yatırım yapan fonlardır.

Karma Fonlar

Portföyünde borçlanma araçları, hisse senetleri, kira sertifikaları, altın ve kıymetli madenlerden en çok iki tanesini, en az %20’şer oranda bulunduran fonlardır. Bu fonların %80’i en az iki varlık sınıfından oluşmaktadır.

Kıymetli Madenler Fonları

Portföyünde en fazla %80 oranında altın ve benzeri gibi kıymetli maden, kıymetli maden sertifikası ya da kıymetli madenlere dayalı her para ve sermaye piyasası aracını bulundurabilen yatırım fonlarıdır. Kıymetli madenler fonları genellikle altın fonları olarak da bilinir.

Fon Sepeti Fonları

Portföyünde en az %80 oranında yatırım fonlarının ya da borsada işlem gören borsa yatırım fonlarının katılma paylarından oluşan fon türüdür.

Değişken Fonlar

Mevzuat ve portföy sınırlamaları itibariyle diğer yatırım fonu kategorilerinden herhangi birine girmeyen fon türüdür. Değişken fonlarda fon yöneticileri piyasadaki değişimleri aktif biçimde takip ederek fonun dağılımını sürekli değiştirebilmektedirler.

Aktif Yönetilen Fonlar ve Pasif Yönetilen Fonlar

Bir endeksin getirisini birebir izlemeye çalışan fonlar pasif stratejiye sahip yatırım fonudur. Bu fonlar az maliyet ile farklı endekslere yatırımcıların erişimini sağlayan endeks fonlarıdır.

Pasif stratejiye sahip fonlar, yatırımcıyı olumsuz yönde etkilemez ama yatırım yaptığı endeksin üzerinde de bir getiri sağlamaz. Bu nedenle pasif stratejiye sahip bir fon tercih edilecek ise fon yönetim ücretinin düşük olmasına dikkat etmek gerekmektedir.

Aktif yönetilen yatırım fonu ise piyasa zamanlaması ve varlık seçimi ile artı değer kazandırmaya çalışır. Aktif fonlar sürekli piyasaları izleyerek kazanç fırsatlarını yakalamaya çalışırlar. Bu fonların varlık dağılımları ve portföylerinde yer verdikleri menkul kıymetler sık sık değişmektedir. Yatırım stratejisini piyasaya göre değiştiren bu fonların yönetim ücretleri de pasif fonlara göre daha yüksektir.

Yatırım Fonuna Nasıl Yatırım Yapılır?

Yatırım fonuna yatırım yapmak, fonları almak ya da satmak oldukça kolay gerçekleşen eylemlerdir. Katılma paylarını adet ya da belirlenen para miktarına denk gelecek şekilde satın alarak sizin için en uygun olan fonlara yatırım yapabilirsiniz. Bu işlemi yapmak için ise bir yatırım hesabı açmanız yeterli olacaktır.

Fon katılma payları direkt olarak fonun kendi kuruluşundan, aracı kurumlardan ya da bankalardan satın alınabilir. Yatırım fonu katılma paylarını gün içinde belli saatlerde alıp satabilirsiniz. Eğer katılma paylarınızı satmaya karar verirseniz birkaç gün içinde paranız elinize geçmiş olur.

Bir yatırım fonuna yatırım yapmadan önce fiyatları ve şartları değerlendirebilmek için Robo-danışmanlara başvurabilirsiniz. Robo-danışmanlar; yatırımcı davranışına uygun portföyler sunan dijital platformlar olarak son zamanlarda hayatımızda önemli bir rol oynamaya başladılar.

Yeni nesil, kendini güncelleyen, yapay zeka tabanlı robo-danışmanlara kendinize özel hesaplamalar yaptırabilir ve karar alma sürecinde faydalanabilirsiniz.

Böyle bir destek için İyi Gelir’i tercih edebilirsiniz! İyi Gelir, akıllı portföyler sunan Nobel ödüllü algoritması ile piyasa parametrelerini sürekli olarak takip eder ve her ay akıllı portföylerini yeniler. Sizde bu portföyleri inceleyebilir ve hedeflerinize ulaşmak için kolaylıkla kullanabilirsiniz.

 

İyi Gelir’de hedeflerinizi analiz etmek ve yatırımcı davranışınıza uygun portföyü takip ederek dijital bir yatırım deneyimlemek mümkün.

Siz de İyi Gelir web sitesini ya da uygulamasını kullanarak akıllı portföyleri inceleyebilir, yatırım kararlarınız için yardım alabilir ve paranızı akıllı portföyler ile yöneterek birikimlerinizi büyütebilirsiniz.