Yatırım Fonlarında Riskler Nasıl Sınıflandırılır?
Günümüzde oldukça hareketli ve sayısız dinamiğin etkilediği piyasa koşullarında, yatırımların nasıl değerlendirileceği en büyük soru işaretlerinden birini oluşturuyor. Yeteri kadar piyasa bilgisine sahip olmayan, bilgi düzeyi yüksek olsa dahi yatırımlarını anlık olarak takip edecek zamanı bulamayan yatırımcılar için yatırım fonları en ideal seçimler arasında yer alıyor. Portföyünde çeşitli menkul kıymetleri barındırabilen yatırım fonları, çalışma prensipleri gereği riski böldüğü için diğer yatırım araçları ile kıyaslandığında daha az risklidir. Yatırım fonunu yöneten profesyoneller, ilgili fonun bilgilendirme formunda belirtilen oranlar dahilinde portföy dağılımını değiştirerek, muhtemel kötü senaryolarda değer kaybı riskini en az indirmeye çalışırlar.
Yatırım fonlarında riskler nelerdir?
Finansal piyasalarda, yatırımcıların her hamlesinde yapması gerektiği gibi yatırım fonlarında da riskleri öncesinde değerlendirmeleri gerekir. Yatırım fonlarında riskler, yatırımcılara daha sağlıklı bilgi vermesi adına 1 ile 7 arasında puanlanır. Risk değeri adı verilen bu numaralandırma fonun oynaklığına (volatilite) göre, 1 (en düşük risk) ile 7 (en yüksek risk) olacak şekilde değerlendirilir.
Yatırımcı bilgi formlarını mutlaka okuyun!
Yatırım yapacağınız her fon için oluşturulan ve zorunlu olan yatırımcı bilgi formundan risk değerini öğrenebilirsiniz. Yatırım yapmadan önce mutlaka bu bilgi formunu incelemeniz, yatırım sürecinde sürprizlerle karşılaşma riskinizi en aza düşürecektir. Yatırımcı bilgi formlarına KAP(Kamuyu Aydınlatma Platformu) sayfalarından ulaşabilirsiniz.
Yatırım fonlarında temel riskler
Risk değeri dışında tüm yatırım fonları için temel yatırım riskleri söz konusudur.
Temel yatırım risklerini, piyasa riski, karşı taraf riski, likidite riski, kaldıraç riski, operasyonel riskler, yoğunlaşma riski, korelasyon riski, yasal riskler ve yapılandırılmış yatırım araçları riskleri olarak sınıflandırabiliriz.
Şimdi bu riskleri birkaç cümleyle açıklamaya çalışalım….
Piyasa riski: Yatırımcılar için en temel risk faktörünü piyasa riski oluşturur. Piyasaların temel unsurları olan faiz oranı, döviz kurundaki hareketlere bağlı meydana gelen riskleri tanımlamak için kullanılır. Fon portföyünde faize ya da dövize endeksli varlıkların bulunması, oranlar ve fiyatlara bağlı olarak fonun performansını etkileyen en güçlü faktörler olacaktır. Yani, portföyünüzdeki varlık ya da varlıklar dövize endeksliyse; döviz kurlarının düşmesi halinde fonunuz diğer faktörlerden bağımsız olarak değer kaybetme eğiliminde olacaktır. Piyasa riskleri arasında ortaklık payı fiyat riski de söz konusudur. Fon portföyüne ortaklık payı da eklenirse payların fiyat hareketleri fon performansınızı etkileyebilir.
Karşı taraf riski: Sözleşme ilişkisi kurduğunuz her duruma karşılaşabileceğiniz karşı taraf riski, yatırım fonlarında da geçerlidir. Yatırım yaptığınız fonu piyasaya süren kuruluşun sorumluluklarını çeşitli gerekçelerle yerine getirmediği ya da getiremediği durumları açıklar. Netice, itibarıyla ödemelerinizde gecikme veya alamama riski mevcuttur.
Likidite riski: Yatırım yapılan fonun portföyündeki varlıkların nakde dönüştürülmesi aşamasında yaşanabilecek aksaklıkları açıklar.
Kaldıraç riski: Portföyünde, türev araçlar başta olmak üzere kaldıraçlı yatırım araçları bulunan ya da çeşitli nedenlerle kaldıraç etkisine maruz kalacak işlemlerin yapıldığı yatırım fonlarında karşılaşılabilecek risk türüdür. Kaldıraçlı işlemler, getiriyi ve götürüyü misliyle artırdığından yatırım yaptığınız fonlarda bu tür varlıkların ya da işlemlerin olup olmadığından mutlaka haberdar olmalısınız.
Operasyonel riskler: Adından da anlaşılacağı üzere fonla ilgili operasyonel süreçlerden kaynaklanan zarar etme riskini ifade eder. Yatırım fonunu çıkaran kurumun teknik altyapı eksikliği, kötü fon yönetim performansı, hatalı veya hileli işlemlerin varlığı operasyonel riskler olarak sayılabilir.
Yoğunlaşma riski: Yatırım fonunda yer alan varlıklardan herhangi birine yoğunlaşılması durumunda ilgili varlığın, fonun performansını düşürme olasılığının artması riskidir.
Korelasyon riski: Yatırım fonunun portföyünde yer alan varlıklar arasındaki korelasyon ilişkisinin olumlu ya da olumsuz yönde fonunu performansını etkilemesinden doğan riskleri açıklar. Korelasyon ilişkisi tüm yatırım araçları için dönemsel olarak söz konusu olabilir.
Yasal riskler: Mevzuatlar ve yasal düzenlemelerde yapılan değişiklikler sonrası fonun getirisinin düşme olasılığını tanımlar.
İhraççı riski: Yatırım fonunun yöneticisi olan şirketten bağımsız olarak, fon portföyünde yer alan varlığı ihraç eden kurum ya da kuruluşlardan kaynaklanabilecek riskleri ifade eder. Örnek olarak; şirket bonoları ya da devlet tahvillerinde şirketlerin veya ülkelerin yaşayabileceği sorunlar…
Yapılandırılmış yatırım araçları riski: Yapılandırılmış yatırım araçlarının fon portföyünde bulunması durumunda yaşanabilecek olağandışı gelişmelere bağlı olarak yaşanabilecek risklerdir.
Yatırım fonları ile ilgili sorularınız ve merak ettikleriniz için İyi Gelir Forum’u da ziyaret edebilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımız da ilginizi çekebilir:
