Küresel piyasalarda ve Türkiye ekonomisi için oldukça hareketli bir Ekim ayı geride kaldı. Dünya genelinde pandemi dönemiyle birlikte piyasalarda uygulanmaya başlanan gevşek ekonomi politikalarının terk edilmesine dair önemli gelişmelerin ve hamlelerin geldiği ekim ayında yurt içinde ise Merkez Bankası tarafından sürpriz faiz indirimi ön plana çıktı.
Küresel piyasalarda ise artan enerji fiyatlarının seyri en önemli gündem maddelerini oluştururken söz sahibi ülkelerin merkez bankalarının faiz kararları ile varlık alımlarına dair mesajları takip edildi.
Merkez Bankası faiz indirimlerine devam ediyor
Eylül ayında enflasyondaki yükselişe rağmen 100 baz puan faiz indiren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, faiz indirimlerine ekim ayında da sürdürdü. Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını beklentilerin üzerinde 200 baz puan indirerek yüzde 16’ya düşürdü. Piyasalarda 50-100 baz puan aralığında faiz indirimi yapılacağı yönünde beklenti hakimdi. Beklentilerin üzerindeki indirimle birlikte Türk Lirası varlıklar değer kaybederken dolar/TL 9,60’ın üzerine çıktı. Euro/TL’de ise 11,25 seviyeleri görüldü.
Ekim ayı enflasyonu beklentilerin altında arttı: Tüketici fiyatları, ekimde tütün, alkollü içecek zamları ve giyim fiyatları öncülüğünde aylık yüzde 2,39, yıllık yüzde 19,89 arttı. Artış ekonomistlerin beklentilerinin altında gerçekleşmiş olsa da yıllık enflasyon yüzde 20’ye yaklaşarak Ocak 2019’dan bu yana görülen en yüksek seviyelere işaret ediyor. Üretici enflasyonu ise yüzde 46,31 ile 19 yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Böylece üretici tüketici enflasyonu ile tüketici enflasyonu arasındaki makas da 26.42’ye çıktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 büyükelçi için ‘istenmeyen adam’ söylemi piyasaları hareketlendirdi
Faiz kararıyla birlikte 9,60’ı aşan dolar/TL, kararın ardındna birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Osman Kavala hakkında bildiri yayınlayan 10 ülke büyükelçisinin istenmeyen adam ilan edilmesi talebine ilişkin sözleriyle rekor seviyelerini 9,85 sınırına kadar taşıdı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu söylemi politik bir krize dönüşmedi taraflardan gelen açıklamalarla piyasalar sakinleşti.
Ekim ayında İtalya’nın başkenti Roma’daki düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan liderlerle ikili görüşmeler yaptı. Özelikle ABD Başkanı Joe Biden ile Erdoğan görüşmesi sonrası verilen iyimser mesajlar Türk Lirası varlıkların biraz daha güçlenmesini sağladı.
Küresel kurumlar vergisine G20 onayı
Ekim ayının son günlerindeki G20 Zirvesi’nden çıkan en önemli karar ise küresel kurumlar vergisi konusunda 20 ülke liderinin görüş birliğine varması oldu. Çok uluslu şirketlerin faaliyette bulundukları ülkelerde 2023’ten itibaren en az yüzde 15 oranında vergilendirilmesine yönelik 136 ülkenin kabul ettiği anlaşma G20’nin Roma’da gerçekleştirilen Liderler Zirvesi’nde onaylandı.
İhracatta, 20 milyar dolar sınırı ilk kez aşıldı
Ekim ayı içerisinde Türkiye ekonomisine dair önemli bir veri de ihracat kaleminden geldi. Türkiye’nin ihracatı eylül ayında yıllık bazda yüzde 30 artışla 20 milyar 780 milyon dolara yükseldi ve böylece ihracat Cumhuriyet tarihinde ilk kez 20 milyar dolar sınırını aştı. İhracata dair ekim ayının öncü verilerine göre ise ihracat bir kez daha rekor tazeleyerek 20 milyon 807 milyon dolara yükseldi.
Yıl sonu enflasyon beklentisine yukarı yönlü revize
Ekim ayında yurt içi piyasaların yakından izlediği bir başka gündem maddesi ise yılın Dördüncü Enflasyon Raporu sunumu oldu. Eylül ve ekim aylarındaki sürpriz faiz indirimi, enflasyondaki artış trendi nedeniyle TCMB Başkanı Kavcıoğlu’nun mesajları takip edildi. Kavcıoğlu’nun sunumunda yıl sonu için enflasyon beklentisi yüzde 14,1 seviyesinden yüzde 18,4 seviyesine yükseltildi. Sunumda 2022 yılsonunda yüzde 11,8’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağının tahmin edildiği açıklandı. Bir önceki enflasyon beklentisi bu yıl için yüzde 14,1, gelecek yıl için yüzde 7,8 seviyesinde bulunuyordu.
S&P, Türkiye’nin notunu ve görünümünü değiştirmedi
Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors (S&P), Türkiye’nin döviz cinsinden kredi notunu “B+”, yerel para birimi cinsinden kredi notunu “BB-” ve görünümünü “durağan” olarak teyit etti. Kredi notu ve görünümde bir değişiklik beklenmiyordu. Kredi derecelendirme kuruluşu, Türkiye’nin ödemeler dengesi pozisyonunun hala zayıf, para politikasının ise öngörülemez olduğuna vurgu yaptı.
FATF Türkiye’yi gri listeye aldı
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesindeki Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Türkiye raporunun işaret ettiği bulgular ışığında, Türkiye’nin gri listeye alındığını duyurdu. FATF’in tanımına göre, gri listeye alınan ülkelerdeki finansal faaliyetler küresel anlamda artırılmış bir izlemeye tabi oluyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye’nin kara parada aldığı tedbirlerin yetersiz olduğu gerekçesiyle Gri Listeye alınmasına yönelik bir açıklama yaparak, Türkiye’nin hak etmediği bu listeden kısa sürede çıkmasının sağlanacağı bildirildi.
Ekonomik güven endeksi 3 yılın zirvesinden indi
Eylül ayında 3 yılın zirvesine tırmanan Ekonomik güven endeksi, ekim ayında 1 puanlık düşüşle 101,4 olarak gerçekleşti. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, tüketici ve reel kesim (imalat sanayi) güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.
Evergrande tahvil ödemesini yaptı
Küresel piyasaların eylül ayı başından bu yana yakından izlediği ve nakit sıkışıklığı ile boğuşan Çinli gayrimenkul devi Evergrande’nin yarattığı krize dair ekim ayı içerisinde olumlu bir gelişme yaşandı. Çin’li Evergrande Group, kupon ödeme vadesi 23 Eylül’de dolan dolar cinsinden tahvilin ödemesi için 22 Ekim Cuma günü para aktarımı yaptı. Son ödeme için ilave sürenin dolmasına günler kala gelen ödeme, eğer gerçekleşmeseydi şirket resmen temerrüde düşecekti.
Eylül ayında piyasalarda yaşanan tüm bu gelişmelerin yatırım fonları piyasasına nasıl yansıdığını öğrenmek için diğer yazımızı okuyabilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımız ilginizi çekebilir:
