Döviz Kurundaki Değişimlerin Yatırım Fonları Üzerindeki Etkisi

Yatırımcılara tek bir yatırım aracı ile portföyünü çeşitlendirme olanağı sunan yatırım fonlarının getiri potansiyeli fonun portföyünde barındırdığı yatırım araçlarına endekslidir. Fonların yönetimini yapan portföy yönetim şirketleri, piyasalardaki gelişmeleri an be an izleyerek yönettikleri fonun performansını olabilecek en yüksek düzeye çıkarmayı hedefler. Fon yöneticileri, sorumluluklarında olan fonlarda portföyün dağılımını değiştirirken fon açıklamasında belirtilen ve fonun özelliğine göre yasal mevzuatlarla belirlenmiş olan sınırlar dahilinde kalmak zorundadırlar.

Yatırım fonu fiyatı nedir ve fon fiyatları nasıl hesaplanır?

Yatırım fonlarının işleyiş mekanizmasında fon fiyatları esas alınır.  Bir başka deyişle her fonun bir fiyatı vardır ve katılımcılar fiyatlardaki değişimlerden kazanç ve kayıp elde ederler. Yatırım fonlarının portföyünde yer alan yatırım araçları  ilgili menkul kıymet borsalarında işlem gören varlıklardır ve bu varlıkların alım satım işlemleri bu ilgili borsalarda yapılır.

Fonun portföyündeki varlıkların borsalarda oluşan fiyatları üzerinden hesaplanan portföy değerinde klasik hesaplama yöntemiyle fonun alacakları eklenirken borçları düşülür ve fonun toplam değeri ortaya çıkar. Yatırım fonunun toplam değeri, toplam katılma payı sayısına bölünerek fonun fiyatı hesaplanır. Günlük olarak hesaplanan fon fiyatı, fonun bütün gelir ve giderlerini içerir. Fona yatırım yapan katılımcıların elde ettikleri getiriler de oluşan bu fiyatlar üzerinden belirlenir. Burada belirtilmesi ve yazının devamında akılda tutulması gereken nokta ülkemizde fon fiyatlarının genel olarak Türk Lirası cinsinden hesaplandığıdır. Buna istisna oluşturan ve döviz üzerinden alım satımı yapılan yatırım fonları da vardır.

Yatırım fonları ve döviz kuru ilişkisi

Şimdi gelelim içeriğimizin de konusu olan döviz kurları ve yatırım fonları arasındaki ilişkiye… Hemen her piyasada döviz kurları piyasaların yönünü tayin eden unsurlar arasında yer alır. Döviz kurlarının piyasalar üzerindeki etkisi çift taraflıdır. Yani, piyasa koşulları, ekonomik veya siyasi gelişmeler, konjonktürel olaylar döviz kurlarını etkilediği gibi döviz kurlarındaki hareketler de piyasalardaki çeşitli dinamikleri değiştirebilir.

Her ne şekilde oluşursa oluşsun döviz kurunda meydana gelen bir değişim özellikle kur riskine maruz yatırım fonlarının fiyatları üzerinde etkilidir.  Kur riski, portföyünden döviz ya da dövize dayalı yatırım aracı bulunduran fonların döviz kurundaki değişimlerden dolayı maruz kaldığı temel risklerdendir. Kur riskine açık yatırım fonlarının kurdaki değişimden nasıl etkilendiğini daha yakından inceleyelim:

Bir yatırım fonunun portföyünde döviz ile doğrudan bağlantılı yatırım araçları varsa fonun fiyatı döviz kurundaki değişimden doğrudan etkilenir. Örneğin; bir fon, portföyünde belirli bir oranda ABD Doları bulunduruyorsa o günkü döviz kurundaki değişimler, fon portföyündeki dolar oranında yatırım fonunun fiyatını değiştirir .

Doğrudan dövize yatırım yapmayan fonlarda da yine döviz kurundan etkilenen yatırım araçları bulunabilir. Buna örnek verecek olursak; yabancı bir hisse senedini portföyünde bulunduran bir yatırım fonu da döviz kurundaki değişimden etkilenecektir. Zira, yabancı hisse senedi fonları portföylerine yurt dışı borsalarda işlem gören şirketlerin hisselerini dahil ederken döviz kuru riskine açık hale gelmektedirler. Yatırım yapılan yabancı hisse senedinin değerinin artmasına karşın eğer o gün döviz kurunda bir düşüş olmuşsa fonun Türk Lirası cinsinden getirisi  düşecektir. Bu örneğin tam tersi de geçerli olabilir. Yatırım yapılan yabancı fonun değeri o gün düşmüşken ya da aynı kalmışken döviz kuru yükseldiyse o yatırım fonu yatırımcılarına Türk Lirası bazında kazanç sağlayabilir.

Bu biçimde kur riskine açık, diğer bir deyişle döviz kuru değişimlerinden etkilenen temel yatırım fonu türleri şunlardır:

• Yabancı hisse senedi fonları
• Yabancı borçlanma araçları fonları
• Kıymetli maden fonları (altın ve gümüş fonları)
• Yabancı fon sepeti fonları
• Eurobond borçlanma araçları fonları

Görüldüğü üzere ünvanında “yabancı” ibaresi yer alan fonlar kur değişiminin etkisine açıktırlar. Ünvanında “yabancı” ibaresi bulunan fonlar portföylerinde en az %80 oranında yabancı menkul kıymet bulundurmak durumundadırlar. Bu da yabancı yatırım fonlarını kur değişiminden en çok etkilenecek fonlar sınıfına doğal olarak yerleştirir.

Ayrıca, altın ve gümüş fonları da kur değişiminden etkilenmektedirler. Şöyle ki; altının ons fiyatı dolar cinsinden belirlenmekte ve portföyünde altına/altına dayalı yatırım araçlarına yer veren fonlar da bu nedenle kur değişiminden etkilenmektedir. Benzer durum gümüş fonları için de geçerlidir. Eurobond fonları da, euro-tahvillerin yabancı para cinsinden fiyatlanmasından dolayı, kur değişiminin etkisine açıktır.

Bu yatırım fonu türlerinin dışında bazı değişken fonlar portföylerinde yabancı yatırım araçlarına yer verebilmekte ve doğal olarak kur değişimi etkisine açık hale gelmektedir.

Yatırım fonları portföylerinin taşıdığı riskleri bertaraf etmek için, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen kısıtlara uymak kaydıyla, türev araçlar kullanabilmektedirler. Bu noktada yukarıda bahsettiğimiz kur riskine açık yatırım fonları da türev araçlar vasıtasıyla bu riski yönetebilirler.

Yatırım fonlarının döviz ile bir başka ilişkisi de bir ülkedeki döviz kurlarındaki değişimlerin sermaye hareketlerine sebep olabileceği gerçeği üzerinedir. Piyasalardaki değişimler sermayenin dönemsel olarak yer değiştirmesine yol açabilir. Örneğin; döviz kurlarının hızlı yükseldiği bir dönemde yatırımcılar döviz pozisyonlarını kapatarak yani kârlarını realize ederek alternatif yatırım araçlarına yönelebilir. Bu gibi durumlarda dövizden çıkan yerli ya da yabancı yatırımlar gidecek yeni alan arayışına girer.

Eğer bir ülkede faiz oranları da yatırımcı için cazip sayılabilecek bir seviyede değilse sermayenin gideceği alan muhtemelen hisse senetleri veya yatırım fonları olacaktır. Böyle durumlarda yatırım fonlarına yönelimde artışlar yaşanması söz konusudur. Aksi durumlar da yaşanabilir: Döviz kurlarında yükseliş yaşanma olasılığı durumunda yatırımcılar, yatırım fonlarındaki pozisyonlarından çıkarak döviz kurlarına yönelebilir.

Yatırım fonları ile ilgili merak ettiklerinize yanıt bulabilmek, sorularınızı sorabilmek için İyi Gelir Platformu’nu ziyaret edebilirsiniz.