İlk yıllarından itibaren katılımcılarını vergi avantajlarından faydalandıran bireysel emeklilik sözleşmeleri, 2013 yılından bu yana sağlanan devlet katkısı özelliği ile cazibesini daha da artırdı.
Bireysel emeklilik sistemi ilk hayatımıza girdiği 2003 yılından bu yana istikrarlı bir şekilde artan katılımcı sayısı ve fon büyüklüğü ile dikkat çekiyor. 7 milyona yaklaşan katılımcı sayısı ve 170 milyar liranın üzerindeki fon büyüklüğü ile tasarruf etmek isteyen herkes için güvenli bir yatırım ortamı sunuyor.
Bireysel emeklilik sisteminde, son yıllarda katılımcılara sunulan destekler bakımından da çok önemli gelişmeler yaşanıyor. Son düzenlemelerle birlikte 18 yaş altına bireysel emeklilik sözleşmesi yapılabilmesi mümkün kılınırken kurulan BEFAS üzerinden katılımcıların sistemdeki tüm yatırım fonlarına portföyünde yer vermesi imkanı tanındı. 1 Temmuz 2021 itibarıyla bireysel emeklilik sistemi katılımcıları sadece sözleşme ilişkisi kurdukları şirketin yönlendirdiği fonları değil; BEFAS üzerindeki tüm şirketlerin bireysel emeklilik fonlarını planlarında alıp satabiliyor.
2013 yılına kadar katılımcıların yaptıkları sigorta ödemeleri kadar gelir vergisinden muaf tutulmasıyla çalışan sistem, bu tarihten sonra vergi iadesinde yaşanan zorlukları aşacak şekilde düzenlendi. Devlet katkısı sistemi, vergi avantajından faydalanmak için katılımcıların maaşlarını aldıkları kurumlarla arasındaki belge alışverişi ve diğer işlemlerin de tarihe karışmasını sağladı. Böylece, devlet katkısı her ay düzenli olarak bireysel emeklilik hesaplarına aktarılabiliyor. Gelin bu katkıyı biraz daha detaylı bir şekilde inceleyelim…
Bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı nasıl hesaplanır?
Devlet katkısı, bireysel emeklilik sözleşmesi sahibi olan tüm katılımcılara, sisteme yaptıkları ödemenin yüzde 25’i kadar uygulanan desteklerdir. Sistemin cazibesini artırmak amacıyla yapılan bu ödemeler yıllık brüt asgari ücretin yüzde 25 ile sınırlıdır. 2021 yılı için bu tutar 10 bin 732 liradır ve her yıl belirlenen brüt asgari ücrete göre o yıl için bu tutar yeniden hesaplanır.
Bireysel emeklilikte belirlenen üst limite kadar katılımcıların ödedikleri her tutarın yüzde 25’i sözleşmelerde açılan devlet katkısı hesabında birikir. Yani, katılımcılar bireysel emeklilik sözleşmelerine yaptıkları ödemeleri ve getirileri ayrı bir hesapta; devlet katkısı ödemelerini ve getirilerini ayrı bir hesapta görürler.
Örneğin; aylık olarak sözleşme sayısından bağımsız olarak toplamda tüm planlarına 1.000 TL tasarruf yapan katılımcılara katkı olarak 250 TL yatırılır. Bu katkı, sözleşmeye ödemenin yapıldığı ayı takip eden ayda ödenir. 2021 yılı için belirlenen 10 bin 723 liraya ulaştıktan sonra yapılan BES ödemeleri için katkı ödenmez. Özetle, yıl içerisinde 42 bin 892 liraya kadar olan bireysel emeklilik ödemesi yapmanız durumunda katkıdan maksimum düzeyde faydalanmış olursunuz. İşveren tarafından kişi adına yapılan katkı payı ödemeleri için devlet katkısı ödenmez.
Devlet katkısı ödemelerini nasıl hak edersiniz?
Devlet katkısı ödemeleri, katılımcıların bireysel emeklilik hesabında anlık olarak gösterilmesine karşın sistemde belirlenen kriterlere göre hak edilir. Bireysel emeklilik sözleşmeleri, uzun vadeli bir yatırım aracı olduğundan ve katılımcıları uzun vadeli yatırıma teşvik etmesi açısından bu uygulamaya gidilmiştir.
Mevcut sisteme göre, ilgili sözleşmesinin yapılış tarihinden itibaren geçerli olmak üzere o plan dahilindeki devlet katkısının
- ilk 3 yılda yüzde 15’ini
- ilk 6 yılda yüzde 35’ini
- 10 yıl kalmanız durumunda ise yüzde 60’ını hak edersiniz.
Bu hesap şu anlama gelir; 3 yıldan önce sistemden ayrılırsanız biriken katkının hiçbiri size ödenmez. 3 ila 6 yıl arasında kalırsanız yüzde 15’ini; 6 ila 10 yıl arasında sistemde kalırsanız yüzde 35’ini; 10 yıldan uzun süre kalır ve emeklilik hakkı elde etmeden ayırılırsanız yüzde 60’ını alırsınız. Katkının tamamını almak için 56 yaşınızı ve BES’te 10 yılı tamamlayarak emekli olmanız gerekir. Bu periyot içerisinde kişi vefat ederse devlet katkısının tamamı katılımcının belirlediği kişilere ya da kanuni varislerine ödenir.
Otomatik katılım sisteminde devlet katkısı nedir?
Bireysel emeklilik sisteminde, çalışanların tasarruf etmeye teşvik edilmesi için 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren otomatik katılım sistemine geçildi. Buna göre, bir iş yerinde çalışmaya başladığınızda iş veren çalışanı otomatik olarak sisteme dahil etmekle yükümlüdür.
Otomatik katılım sisteminin cazibesini artırmak için mevcut devlet katkısına ek olarak bir defaya mahsus 1.000 TL devlet katkısı ödeniyor. 1.000 TL’lik devlet katkısı, başlangıç döneminin bitimini takip eden hesap döneminde ilgili sözleşmenin devlet katkısı hesabına kaydediliyor. Bu katkı dışında diğer devlet katkısı sistemi takip eden aylarda ödenmeye devam ediyor. 1.000 TL’lik katkının hak ediliş hesabında da mevcut 3, 6 ve 10 yıl için geçerli olan sırasıyla yüzde 15, yüzde 35 ve yüzde 60 kriterleri geçerli oluyor.
Bireysel emeklilikle ilgili aşağıdaki yazılarımız ilginizi çekebilir:
Bireysel Emeklilik Sistemini Anlama Rehberi: Neden BES?
