Özellikle ikinci yarısı yurt içi dinamiklere bağlı olarak oldukça hareketli geçen 2021 yılının ardından 2022’nin ilk ayında piyasalar açısından nispeten sakin bir süreç geride kaldı. Türk Lirası’ndaki değer kaybı yılın ilk haftalarında yaşanan gelişmelerle birlikte kayıplarının bir kısmını geri aldı. 2021’in son haftalarında 18,40’a kadar tırmanan dolar/TL, 2022’nin ilk haftalarında 13,50’ler civarında sakin bir görünüme döndü. 20 lirayı aşan euro/TL, Ocak ayı içerisinde 15,30’un altını gördükten sonra 15,50’ler civarında dengelendi.

Borsa İstanbul’da BİST 100 Endeksi, 2021’i tamamladığı 1.990 puan seviyesinden Ocak ayının ilk haftasında 2.086 puana kadar çıkmasına karşın buralarda tutunamadı. BİST 100, Ocak ayını 2.000 sınırının birkaç puan üzerinde kapattı.

Enflasyon yüzde 50 sınırına dayandı

Yurt içinde döviz kurları sakinleşirken artan gıda ve enerji fiyatlarıyla birlikte enflasyondaki yükseliş en önemli soru işareti olarak masada durmaya devam ediyor. Nitekim, 2022’nin ilk ayında enflasyondaki amansız yükseliş devam etti. Ocak ayında enflasyon piyasanın yüzde 10 civarındaki beklentilerini aşarak yüzde 11,1 artış kaydetti. Son 19 yılın zirvesinde devam eden tüketici enflasyonunda yıllık enflasyon 48,69 ile yüzde 50 sınırına dayandı. Ocak ayında aylık bazda yüzde 11 olarak açıklanan enflasyonda başrolde yer alana zamlar etkili olurken, üretici enflasyonu hammadde ve enerji maliyetlerindeki artışla birlikte yıllık bazda yüzde 93,53’e yükseldi. Üretici fiyatlarındaki aylık artış ise yüzde 10,45 olarak duyuruldu.

Kur korumalı mevduat hesaplarına giriş 200 milyar lirayı aştı

Enflasyona dair en kritik soru işaretlerini barındıran kurda stabilizasyon Ocak itibariyle sağlanmış gibi görünse de bu seviyelerin ne kadar korunacağı ise tartışma konusu olmaya devam ediyor. Ekonomi yönetiminin kur korumalı TL mevduat ürününü yapılan açıklamalara göre vatandaşlardan büyük ilgi görüyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Ocak ayının son günlerinde verdiği demecinde kur korumalı mevduat ürünün 451 bini Hazine, 82 bini Merkez Bankası destekli olmak üzere toplam 533 bin kişiye ulaştığını belirtti. Yine Oktay’ın demecine göre yılbaşından bu yana günlük ortalama yaklaşık 7 milyar lira girişin olduğu kur korumalı mevduat hesaplarında toplam mevduat büyüklüğü yaklaşık 209 milyar lirayı buldu.

Ekonomi yönetiminden yeni strateji: Liralaşma

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu 2022’nin ilk Enflasyon Raporu Tanıtım toplantısında, 2022 yıl sonu enflasyon beklentilerini neredeyse ikiye katlayarak yüzde 11,8’den yüzde 23,2’ye yükseltti. Aynı toplantının bir diğer önemli gündem maddesi ise Türkiye’nin yeni ekonomi politikasının temel unsurlarından biri olarak nitelendirdiği ‘Liralaşma Stratejisi’ni açıkladı. TL’nin kullanımını önceleyen, “Liralaşma Stratejisi” kapsamında doların para piyasalarındaki baskın birim olmasının önlenmesi planlanıyor. Bunun nasıl gerçekleştirileceği hususunda henüz fazla detay verilmese de finansal ürünler, teminat çeşitlendirmesi ve likidite yönetimi politikaları oluşturulacağı açıklandı. Kur korumalı mevduat ve benzeri yeni araçlar üzerinde çalışıldığı; Merkez Bankasının karşılıklar politikaları ve swap anlaşmaları ve reeskont kredileri gibi araçların bu stratejide kullanılacağı ifade edildi.

Küresel piyasalarda faiz artışları ve varlık alımlarına dair kritik mesajlar

Ocak ayında küresel piyasaların odağında ise son aylarda olduğu gibi Fed başta olmak üzere söz sahibi merkez bankalarının faiz artışları yönelik demeçleri ve hamleleri izlendi. Faiz artışlarının yanı sıra Fed, ECB, İngiltere Merkez Bankası, Çin, Japonya gibi ülkelerin salgınla birlikte uygulamaya koyduğu varlık alımlarının sonlandırılması konuşuldu. Ocak ayındaki FOMC toplantısında faizleri değiştirmeyen Fed’de Başkan Jerome Powell, varlık alımlarını Mart ayında sonlandırmayı planladıklarını açık bir dille ifade etti. Powell, Mart ayında varlık alımlarının sıfırlanmasıyla birlikte faiz artışı için fırsat kollayacaklarını ifade etti. ECB’den de benzer açıklamalar geldi. Şubat başındaki ECB faiz kararında faizler değişmezken varlık alımlarının Mart sonunda noktalandırılacağı belirtildi. Bir başka söz sahibi merkez bankası olan İngiltere Merkez Bankası ise Aralık ayındaki sürpriz faiz artışının ardından Ocak ayında da 25 baz puan artışa gitti. Aralık ayında gelen 10 baz puanlık artışla birlikte İngiltere 2 ayda gösterge faizi 35 baz puan yukarı çekti ve yüzde 0,50 düzeyine taşıdı.

Altın ve petrol fiyatlarında son durum

Küresel piyasalarda petrol fiyatları 92 dolar ile 7 yılın zirvesini görürken spot altın fiyatları ise Fed’in faiz artışı için mart ayını işaret etmesiyle 1.800 doların altını test etti.

Ocak ayında açıklanan önemli veriler

İhracatta artış sürüyor: Türkiye’nin ihracatı Ocak ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,3’lük artışla 17,6 milyar dolar oldu. Yılın ilk ayında ihracat yıllık bazda yüzde 17,3 artışla 17 milyar 593 milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalat yüzde 55.2 artışla 28 milyar doları geçti. Yılın ilk ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63’e geriledi.

Bütçe 2021’de 192,2 milyar TL açık verdi: 2021 yılında bütçe giderleri başlangıç hedefinin yüzde 18.,8 üzerine çıkarak 1 trilyon 599 milyar lira olurken, gelirler hedefin yüzde 27.8 üzerinde 1 trilyon 407 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Böylece bütçe açığı, 192.2 milyar lira ile 244,9 milyar liralık hedefin yüzde 9,7 altında kalmış oldu.

Ekonomiye güven iyimser bölgeye geçti: Ekonomik güven endeksi 2021 Aralık ayında 98,2 iken, 2022 Ocak ayında yüzde 2,7 oranında artarak 100,8 değerine yükseldi.

İşsizlik oranı değişmedi: Ocak ayı içerisinde açıklanan geçen Kasım ayına ilişkin işgücü istatistiklerinde işsiz sayısı bir önceki aya göre 39 bin kişi artarak 3 milyon 777 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise değişim göstermeyerek yüzde 11,2 seviyesinde kaldı.

İmalat sanayi ocakta yüzde 77,6 kapasite ile çalıştı: TCMB verilerine göre; imalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı, Ocak’ta bir önceki aya kıyasla 1,1 puan azalışla yüzde 77,6’ya indi. Aynı dönemde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı da 0,4 puan düşüşle yüzde 78 düzeyinde gerçekleşti.