Bu yazımızda faize duyarlı yatırımcılar için oluşturulan bir ürün olan kira sertifikalarından ve portföyünde kira sertifikalarını barındıran fonlardan bahsedeceğiz.

Katılım ekonomisi, Türkiye ve küresel piyasalarda son yılların yükselen değerleri arasında yer alıyor. Faize duyarlı bireylerin tercih ettiği katılım ekosistemi her geçen gün güçlenerek büyümeye devam ediyor. Türkiye’de mevzuat değişiklikleri ile de desteklenen katılım finans modeli, yeni oyuncular ve kira sertifikaları, katılım payları başta olmak sistemin geliştirdiği faize duyarlı çeşitli varlıklarla ciddi bir ivme yakalamış durumda.

Katılım finans modeli, faiz hassasiyeti olan yatırımcıların, tasarruflarını faiz getirisine alternatif yöntemlerle kurgulanan finansal enstrümanlarda değerlendirmesini sağlıyor. Katılım bankacılığı, katılım fonları, krediler, borçlanma araçları gibi birçok finansal ürün faize duyarlı duyarlı yatırımcıların ihtiyaçlarına cevap veriyor.

Katılım fonları nedir?

Katılım ekonomisinin ürünlerinden biri olan katılım fonları, portföylerini faiz getirisinin alternatifi para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiriyor. Bu tür fonlar, portföyünün tamamıyla faiz getirisinden uzak bir şekilde devamlı olarak, kira sertifikaları, katılma hesapları, ortaklık payları, altın ve diğer kıymetli madenler gibi varlıklara yatırım yapıyor. Yasal mevzuatlarda yapılan düzenlemelerin sağladığı imkânlarla Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülen faiz içermeyen para ve sermaye piyasası araçlarının sayısının artması da katılım fonlarının güçlenmesinde baş rolü oynuyor.

Katılım modeline bağlı olarak hareket eden piyasa uzmanları tarafından yönetilen katılım fonları, faiz duyarlı yatırımcıların tasarruflarını inançlarına ve değerlerine uygun olarak yatırıma yönlendirmesinin önünü açıyor. Kanunlarla düzenlenmiş esaslara uygun hareket ederek, SPK ve Takasbank gibi resmi piyasa düzenleyicilerinin kontrolünde faaliyetlerini sürdüren katılım fonları pratik, kazançlı ve güvenli yatırım araçları olarak karşımıza çıkıyor. Her yatırımcının profiline uygun risk ve vade yapısıyla planlanan katılım fonları getirilerinin yanı sıra yatırımcıların portföyünü çeşitlendirebilmesini de sağlıyor.

Kira sertifikaları (Sukuk) nedir? Sukuk yatırımlarında nasıl kazanç sağlanır?

Katılım fonlarının en çok tercih ettiği varlıkların başında ise kira sertifikaları (sukuk) geliyor. Kira sertifikaları genel tanım itibariyle faizsiz bir sermaye piyasası ürünüdür. Dayanak olarak belirlenen varlığa sahip olma, ortak olma esasıyla varlığın fiyat hareketlerinden getiri sağlamak üzerine kurgulanmıştır. Sertifikalaştırılan dayanak varlığa belirli bir pay oranında sahip olan yatırımcılar, dayanak varlıkların ürettiği getirilere ellerindeki paylar oranında ortak olur ve kazanç sağlar.

Örneğin sukuk ihraç eden bir varlık şirketi portföyündeki kıymetli maden, makine, teçhizat ve çeşitli mallar gibi varlıkları dayanak olarak alır ve bunların maliyetini yatırımcıya transfer eder. Belirli bir dönem içerisinde bu varlıkların üretim ya da değer artışıyla sağladığı kazançlar değişken ya da sabit olarak sukuk satın alan yatırımcılara dağıtılır.  Bir başka deyişle, kira sertifikalarında yatırımcılar, dönemsel olarak sabit veya değişken getiriler elde eder. Ayrıca ikincil bir piyasada alınıp satılarak yatırımcısının fiyat hareketlerinden faydalanmasına imkan sağlar.

Türkiye’de kira sertifikaları katılım fonlarının profili

Kira sertifikaları katılım fonları, portföyünde devamlı olarak en az yüzde 80 oranında kira sertifikalarına yer verir. Türkiye yatırım fonları piyasasında çeşitli portföy yönetim şirketleri tarafından yatırımcılara sunulan Temmuz 2024 dönemi itibariyle 19 adet kira sertifikaları katılım fonu işlem görüyor.

Bu 19 adet katılım fonunun neredeyse tamamına yakınında risk değeri 1 ve 2 yani düşük riskli kategoride değerlendirilir. Risk değeri 3 olan Qinvest Portföy Kira Sertifikası Katılım Fonu en yüksek risk değerine sahip kira sertifikası katılım fonudur.

Kira sertifikaları katılım fonlarında yıllık azami fon işletim gideri SPK tarafından 3,65 olarak belirlenmiştir. Kısa vadeli kira sertifikaları yatırım fonlarında bu oran yıllık yüzde 2,56’dır. Yıllık yönetim ücretleri ise de yüzde 1,10 ila yüzde 2,40 aralığında değişiklik gösteriyor.

Kira sertifikaları katılım fonlarının getiri değerlendirmesi

Kira sertifikaları fonlarının getiri performansları, porföylerinde ağırlıklı olarak kira sertifikalarına yer verdikleri için birbirilerine çok yakın seyrediyor. Yaklaşık değerlerle 19 fonun performanslarını özetlemek gerekirse; bu fonlar son 1 yılda yüzde 38 ila yüzde 47 aralığında; son 6 ayda yüzde 19 ila yüzde 25 bandında; son ayda 3 yüzde 8 ila yüzde 12 aralığında ve son 1 ayda yüzde 3 ila yüzde 3,8 aralığında seyrediyor.

31 Temmuz itibariyle bakıldığında Qinvest Portföy Kira Sertifikaları Katılım (Döviz) Fonu son 1 yılda yüzde 30,4; son 6 ayda yüzde 12,7; son 3 ayda yüzde 4,6 ve son 1 ayda yüzde 2,5’lik getiri performansına sahip. Dövize yer veren bir diğer fon olan TEB Portföy Kira Sertifikaları (Döviz) Katılım Fonu ise katılımcılarına son 1 yılda yüzde 34; son 6 ayda yüzde 14; son 3 ayda yüzde 4,6 ve son 1 ayda yüzde 1,9’luk kazanç sağlıyor.