Yükselen enerji ve gıda fiyatlarının etkilerinin gözlemlendiği, küresel enflasyonun artışa devam ettiği piyasalarda, Şubat ayının son haftasında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali hesapları adeta alt üst etti. Rusya’ya küresel yaptırımlar ve tepkiler arka arkaya açıklanırken savaşın seyri, enerji piyasalarındaki etkileri önümüzdeki aylarda piyasaların yönü üzerinde bir numaralı belirleyici unsur olarak karşımıza çıkıyor.

Rusya-Ukrayna savaşı yurt içi ve yurt dışı piyasaları nasıl etkiledi?

Rusya-Ukrayna savaşıyla petrol fiyatlarındaki artış hızlanırken, birçok ülkede hisse senetleri piyasasında sert satışlar yaşandı. Altın fiyatları da yukarı yönlü grafik çizdi ve Şubat başındaki 1.800 doların üzerine 150 dolar daha koydu.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali küresel yatırımcıların risk iştahını düşürürken Türk varlıkları değer kaybetti. Yılbaşından bu yana 13,50’ler civarında dar bir bantta hareket eden dolar/TL, 14,30’ların üzerine tırmandı. Euro/TL ise; Euro/Dolar paritesindeki hızlı düşüşlerin etkisiyle 15,50’ler düzeyinde kaldı. Şubat ayına 1,12’lerden başlayan Euro/Dolar paritesi, ABD Dolarının güçlenmesi ve Avrupa’daki savaş nedeniyle Euro’nun değer kaybetmesiyle 1,09’lara çekildi.

Petrol fiyatları 2 ayda yüzde 50 arttı

Son yılların en kritik dönemlerinden birini yaşayan piyasalarda, dünyanın önde gelen enerji kaynaklarına sahip Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açması petrol fiyatlarında haftalardır devam eden artışı daha da hızlandırdı. 2021 yılını 78 dolar civarında tamamlayan, yılın ilk ayında 90 doları aşan brent petrol fiyatları Şubat ayında 120 dolar sınırına kadar dayandı. Böylece, petrol fiyatlarında sadece 2021 yıl sonuna göre artış yüzde 50’nin üzerine çıktı. Petrol fiyatları son olarak 2012 yılı Mayıs ayında 120 doları görmüştü. Petrol fiyatları 10 yılın zirvesine çıkarken benzer hareketler doğalgaz fiyatlarında da yaşanıyor.

Piyasaların bir gözü de Rusya’ya uygulanan yaptırımlarda

Finans piyasalarını yakından ilgilendiren bir gelişme de Rusya’ya uygulanan yaptırımlar. Açıklanan yaptırımlar arasında Rus bankalar, şirketler ve iş insanları dünyanın birçok ülkesinde yaptırım listesinde yer alıyor. Bu şirketlerin ve kişilerin hesaplarına, şirketlerine el konurken hesaplar donduruluyor. Ve en önemlisi de önde gelen Rus bankaları uluslararası bankacılık iletişim sistemi (SWIFT) dışına çıkarılması, finansal süreçlere ciddi damga vurması bekleniyor. Ruslara uygulanan yaptırımların yanı sıra Rusya’da faaliyetlerini sürdüren birçok küresel şirket de bu ülkedeki işlerini ve operasyonlarını durdu.

Şubat ayında yurt içinde öne çıkan veriler ve gelişmeler şöyle:

Merkez Bankası, faizi değiştirmedi: Merkez Bankası Şubat ayı Para Politikası Kurulu sonrası beklendiği gibi politika faizini yüzde 14 seviyesinde sabit tuttu. TCMB, para politikası yönlendirmesine uzun vadeli Türk Lirası yatırım kredilerini ve yılın ilk enflasyon raporunda açıklanan liralaşma stratejisini ekledi.

Türkiye, 2021 yılında yüzde 11 büyüdü: Türkiye ekonomisi 2021 yılında yüzde 11 ile son 10 yılın son hızlı büyümesine imza attı. TÜİK verilerine göre; Türkiye ekonomisinin büyüklüğü 7 trilyon 209 milyar 40 milyon lira olurken, dolar cinsi ekonomik büyüklük 802 milyar 678 milyon dolar olarak hesaplandı. Kişi başı milli gelir ise 2021 itibariyle 9 bin 539 dolar olarak kayıtlara geçti.

Enflasyon, Şubat ayında yüzde 54,44’e ulaştı: Türkiye’de hem üretici hem de tüketici enflasyonu Şubat’ta hızlı yükselişini sürdürdü. Tüketici enflasyonu beklentilerin üzerinde aylık yüzde 4,81 artarken, yıllık tüketici enflasyonu yüzde 54,44 ile Mart 2002’den beri görülen en yüksek seviyelere geldi. Üretici enflasyonu ise aylık yüzde 7,22 artarak 28 yılın ardından yüzde 105,01 ile üç haneli rakama ulaştı.

Dış ticaret açığı 8,1 milyar dolar: Ticaret Bakanlığı, kendi kayıtları ve TİM kayıtlarına göre şubat ayı dış ticaret verilerini açıkladı. Buna göre, Şubat ayında ihracat 20 milyar dolar, ithalat ise 28,1 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı 8,1 milyar dolara çıktı. Bir önceki yıl aynı aydaki açık 3 milyar 347 milyon dolar seviyesindeydi.

Bütçe, ocak ayında 30 milyar dolar fazla verdi: Hazine ve Maliye Bakanlığı Ocak ayında bütçenin 30 milyar lira fazla verdiğini açıkladı. Bakanlığın verilerine göre Ocak ayında bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,3 gelirler ise yüzde 96,4 arttı. Vergi gelirlerinde ise artış yüzde 86,1 oldu. Geçen yıl Ocak’ta 24.1 milyar lira açık veren bütçe KDV ile Kurumlar Vergisi gelirlerindeki yüksek artışla bu yıl ocakta 30 milyar lira fazla verdi.

İşsizlik oranı dördüncü çeyrekte yüzde 11,2 oldu: TÜİK’in Ekim-Aralık 2021 dönem iş gücü verilerine göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı, geçen yılın son çeyreğinde üçüncü çeyreğe göre 78 bin kişi azalarak 3 milyon 780 bin kişi oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise 0,5 puanlık düşüşle yüzde 11,2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı, dördüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre 1,8 puan azaldı.

Ekonomik güven Şubat ayında geriledi: Ekonomik güven endeksi Ocak ayında 100,8 iken, Şubat ayında yüzde 2,6 oranında azalarak 98,2 değerine düştü. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.

Şubat ayında yaşanan tüm bu gelişmelerin yatırım fonları piyasasındaki etkilerini Yatırım Fonları Piyasasında Çifte Rekor yazımızda bulabilirsiniz.